lunedì 19 maggio 2014

Europa - Turre de Babele.

S'Europa si podet paragonare a una turre de Babele: si chistionant prus de 60 limbas a banda cussas ufitziales, 11.
Baranta mìgia miliones de persones, pagu prus o mancu su 10% de sa popolatzione europea, impreat una limba diferente dae cussa de sa majoria de sa popolatzione natzionale.
 
Custu datu mustrat chi sa diversidade sòtziu culturale est una richesa de no ispèrdere e fràigat un'Europa democràtica, comente bessit a campu in s'art. 22 de sa ''Carta dei diritti fondamentali dell'Unione europea'':


''L'Unione rispetta la diversità culturale, religiosa e linguistica''. 

Una definitzione de limba ''minoritaria'' si podet agatare in sa ''Carta europea per le lingue regionali e minoritarie'', unu tratadu internatzionale firmadu in su 1992 in su cuadru de su Consìgiu d'Europa, s'organizatzione internatzionale cun sea in Strasburgo, chi tratat de deretos de òmines e de cultura. 

Sunt ''lingue tradizionalmente usate all'interno di un dato territorio di una nazione, da cittadini che formano un gruppo numericamente meno numeroso del resto della popolazione, che parla lingue differenti da quella ufficiale dello stato. Non includono nè i dialetti delle lingue ufficiali, nè le lingue dei migranti''. 

[…]

Sa punna de sa Carta de su Consìgiu d'Europa est de amparare e favoressere sa promotzione de sas limbas minoritàrias, reconnoschende deretos comente s'imparu in iscola e s'impreu in sas amministratziones pùblicas e in sos mèdios locales.
 […] andat a sa Cumissione europea su mèritu de àere istudiadu sa chistione a fundu e de àere postu a disponimentu istrumentos finantziàrios pro sustènnere sas limbas chi non sunt ufitziales.

Sa Cumissione, pro pòdere amparare, in su 1992- 93 at cumissionadu un'istùdiu chi at sighidu su caminu cun su raportu Euromosaic. In custu documentu si definiant sas variàbiles sotziales, econòmicas, culturales e istitutzionales, chi faghiant campare e ispartzighinare una limba. 
[…] serviat un'atzione de promotzione e amparu dae parte de sas istitutziones. 

Sa Cumissione dae sa segunda metade de sos annos '90, sighit una lìnea ispetziale de bilantzu annuale e duncas benint finantziados paritzos progetos de su setore, dat un'agiudu mannu a duas de sas prus mannas organizatziones europeas: s'Ufìtziu europeu pro sas limbas pagu connotas e impreadas, EBLUL, e sa retza europea de informatzione e de monitoràgiu, Mercator , ambas ghiadas dae su Parlamentu europeeuropeo, su primu in su 1982 e su segundu in su 1987. 
[…]
  


                                            Dae su situ cesdomeo, versione italiana.

Nessun commento:

Posta un commento